تحقیق طراحی مدل تقاضای کالای ترانزیت کریدور شمال جنوب

چکیده:

حمل و نقل یکی از ارکان زیربنایی توسعه اقتصادی و فرهنگی جوامع بشری بوده و می باشد. نقش حمل ونقل در توسعه تجارت میان ملل دنیا به حدی است که گاه بخش عمده ای از سرمایه های یک کشور مصروف ساخت، توسعه و بهسازی زیرساخت های حمل ونقل یعنی شبکه راه ها می گردد. ترانزیت بعنوان صنعتی زود بازده و درآمدزا در بازار حمل ونقل کشورها به هدف منبعی برای جبران بخشی از هزینه های حمل و نقل مطرح می باشد و ایران بواسطه موقعیت جغرافیایی مناسب خود از دیرباز بعنوان پل ارتباطی ترانزیت زمینی کالا از آسیا به اروپا توانسته است درآمدهای نسبتا خوبی به خود اختصاص دهد.

تحولات سیاسی و اقتصادی بوجود آمده طی یک قرن اخیر همچون فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، روند رو به رشد اقتصادی کشورهایی چون چین، ژاپن و ... و مقرون به صرفه بودن صنعت حمل ونقل دریایی شرایط را به گونه ای تغییر داده است که ضرورت انجام مطالعات جدید و به هنگام در زمینه کریدورهای عبوری و با ماهیت ترانزیتی دو چندان شده است. می توان گفت که در آسیا هیچ کشوری به اندازه ایران جهت پاسخگویی به نیازهای ترانزیتی شمال - جنوب دارای اهمیت نیست. به همین منظور به دلایل اهمیت کریدور شمال- جنوب در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای، مطالعات بر روی این مسیر متمرکز شده است.

بر همین اساس پس از شناسایی کریدورهای ترانزیتی آسیا - اروپا و ناحیه بندی حمل و نقلی برای کشورهای آسیایی و اروپایی، مسیرهای ارتباطی بین نواحی و پارامترهای موثر در انتخاب مسیر برای هر کریدور مشخص می شود.

اساس تحلیل کریدورهای ترانزیتی براساس پارامتر مقاومت سفر زمان و هزینه می باشد.

مسیرهای بهینه ترانزیتی بین زوج نواحی براساس پارامترهای مقاومت سفر هر یک از مسیرها مشخص شده و مسیرهای عبوری از کریدور شمال - جنوب شناسایی می شود. در نهایت با توجه به ماتریس تبادلات بین زوج نواحی، حجم کالای ترانزیت عبوری از کریدور شمال - جنوب بدست می آید.

نتایج این تحلیل ما را در شناسایی کریدورهای ترانزیتی مهم بین آسیا و اروپا و در نهایت مقایسه کریدورهای عبوری از ایران (بالاخص کریدور شمال - جنوب) با کریدورهای رقیب کمک خواهد کرد.

مدل تقاضای کالای ترانزیت کریدور شمال جنوب

فهرست سرفصل مطالب:

فصل اول: مقدمه و کلیات

فصل دوم: بررسی موقعیت ایران در زمینه ترانزیت بین المللی کالا

فصل سوم: شبکه حمل و نقل کریدور شمال - جنوب

فصل چهارم: معرفی و منطقه بندی آسیا و اروپا

فصل پنجم: تعیین مسیرهای ارتباطی بین نواحی

فصل ششم: تدوین متدولوژی حل مسئله

فصل هفتم: ارائه مدل تقاضای کالای ترانزیت در شبکه کریدورهای ترانزیتی آسیا - اروپا

فصل هشتم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

منابع و مراجع

------------

کریدورهای ترانزیتی ایران

کریدورهای عمده ترانزیتی کشور در وضع موجود

رشد سریع تکنولوژی حمل و نقل و بهرهگیری از شیوه های نوین حمل و نقل دریایی اثر قابل ملاحظه ای بر روی میزان ترافیک زمینی کالا داشته است. در یک دوره یک کریدور در اوج رونق خود قرار می گیرد و در دوره ای دیگر بدلیل مطلوبیت های ایجاد شده در مسیرهای دیگر از رونق می افتد. موقعیت مسیرهای ترانزیتی عبوری از خاک ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. اما با وجود این فراز و نشیب ها دو کریدور معروف در ایران وجود دارند که این دو کریدور به ترتیب اهمیت عبارتند از:

الف- کریدور شمال - جنوب

این کریدور که ادامه کریدور نهم اروپا می باشد از سنپطرزبورگ به مسکو و از آنجا به بنادر شمالی ایران (بویژه بندر تازه تأسیس امیرآباد) و سپس با عبور از مناطق مرکزی ایران به بندرعباس در جنوب کشور منتهی می شود. این کریدور پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بسیار مورد توجه قرار گرفته ...

جایگاه ایران در کریدورهای ترانزیتی آسیا و اروپا

قبل از هر چیز برای اینکه جایگاه ایران در میان کریدورهای ترانزیتی کالا مشخص شود می باید ابتدا کلیه کریدورهای مهم ارتباطی بین آسیا و اروپا شناسائی شده و سپس بطور خاص در مورد کریدورهایی که از کشور می گذرد بحث شود.

همانطوریکه گفته شد ارتباط آسیا و اروپا از طریق سه روش حمل و نقلی یعنی هوایی، دریایی و زمینی امکان پذیر می باشد. در روش هوایی بدلیل نوع حمل بار هرگز حجم و تناژ جابجائی بار مطرح نمی باشد و تنها تعرفه های توافقی بین کشورها بر اساس نوع هواپیمای عبوری و خدمات ارائه شده ناوبری و به علت استفاده از دالانهای هوایی کشورها مبلغی به حساب خدمات کشور مزبور پرداخت میگردد که بدلیل خارج بودن از موضوع این تحقیق از توضیح بیشتر خودداری می کنیم.

در این تحقیق روش دریایی صرفا از دیدگاه حمل و نقل ترکیبی نگریسته خواهد شد.

روش زمینی که رایج ترین شیوه حمل بار برای کشورهای آسیایی خصوصا حوزه شمال و مرکز آسیا می باشد به دو صورت یعنی حمل از طریق راه آهن و حمل از طریق جاده به طرف اروپا صورت می گیرد.